Erzurum Köprüler Şehri

Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan, doğu ile batının, kuzey ile güneyin kesişme noktasındaki Erzurum’da Anadolu - Tük mimarlık eserlerinin önemli bir grubunu temsil eden birçok köprü bulunuyor. Göl, ırmak, dere ve vadileri aşmak için yaptırılan stratejik amaçlı köprüler, uzak yakın çevrelerden gelip geçene yardımcı olmak ve işlerini kolaylaştırmak, askeri unsurları karşıya geçirmek, kervanlara ulaşımda kolaylık ve sürat sağlamak, ticareti canlı ve güvenli bir ortamda sürdürmek amacıyla da asırlar boyunca hizmet verdi.
Doğu Anadolu’nun en büyük merkezlerinden olan Erzurum, geçmişte ve günümüzde stratejik ve ticari bakımdan her zaman önemli birdüğüm noktası oldu. Bir yandan Yukarı Fırat Havzası içinde yer alması, öte yandan Aras Nehri'nin bu ilin hudutları içinde yeni katılımlarla hayatiyet kazanması, diğer yandan da debisi en fazla olan ırmaklardan Çoruh'un bazı kollarının Erzurum topraklarından geçmesi, köprü inşaatı bakımından bu kente tarihi roller yüklemiştir.
ÇOBAN DEDE KÖPRÜSÜ
Erzurum - Varto karayolu üzerinde, Hasankale’nin 15 kilometre doğusundadır. Köprü, İlhanlı hükümdarı Gazan Han’ın zamanında yörede yapılan imar çalışmaları sırasında Veziri Salduzlu Emir Çoban Noyin tarafından l297 - 1298 yıllarında yapılmıştır. Köprünün yapı formu ve baş kısmındaki bezmeler Selçuklu ve İlhanlı üslubunu yansıtmaktadır. Karga Pazarı ve Aras nehirlerinin birleştiği yerde yapılan köprü 128 metre uzunluğunda, 8.50 metre genişliğindedir. Köprünün en büyük kemer açıklığı 13 metre olup en yüksek noktası da 30 metredir. Yedi yuvarlak kemerli gözden meydana gelen köprünün ilk gözü son yıllarda yapılan onarım sırasında kapatılmıştır.
KİREÇLİ KÖPRÜ
Tortum’da bulunan köprü, Tortum Şelalesi yolu üzerindedir. Köprünün kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Yapı şeklinden Osmanlı döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Kesme taştan ve tek gözlü bir köprüdür. Ortadaki tek göz oldukça geniş ve sivri kemerlidir.
KESİK KÖPRÜ
Tortum ilçesindeki köprü, Tortum-Çamlıyamaç yolu üzerindedir. Kitabesi bulunmadığından ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Ancak yapı şeklinden Osmanlı döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır.
KARAS KÖPRÜSÜ
Aziziye ilçesinde Karaz Köyü’nün doğusunda bulunan köprü 17’nci yüzyılda yapılmıştır. Bu köprünün daha önceden yapılmış bir köprü üzerine Osmanlı döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Köprü 85 metre uzunluğunda, 5.20 metre genişliğindedir. Sekiz sivri kemerli gözden meydana gelen köprünün en büyük kemer açıklığı 4.60 metredir.
DERVİŞAĞA KÖPRÜSÜ (KUZGUNKÖYÜ KÖPRÜSÜ)
Erzurum Serçeme Çayı üzerinde, Kuzgunköyü’nde olan köprü kitabesinden öğrenildiğine göre Derviş Ağa tarafından l703 yılında yaptırılmıştır. Köprü muntazam taşlarla tek gözlüdür. Çeşitli onarımlar geçirmiş, tek kemeri yıkılınca ahşap olarak yapılmıştır.
MURAT KÖPRÜSÜ
Erzurum’da şehir içinde, Murat Suyu üzerinde bulunan köprü Narmanlı ve Sıvırcık mahallelerini birbirine bağlamaktadır. Köprü Sultan 4’üncü Murat’ın Erzurum’u imar ederken bu köprünün yapılmasını istemiştir. Kitabesi bulunmamaktadır. Ancak yapı üslubundan 17’nci yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır. Köprü kesme taştan ve tek kemerli olarak yapılmıştır.
ALTIN HALKALI KÖPRÜSÜ
Erzurum’da Aras Nehri üzerindeki Altın Halkalı Köprüsü’nün kitabesi günümüze gelemediğinden ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber 14’üncü yüzyılda yapıldığı mimari üslubundan anlaşılmaktadır.