Teşvikte bölgesel rekabet

Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum, Malatya, Elazığ ve Van gibi 4 büyük ilde teşvikli yatırım kaydında istihdama yönelik pozitif bir süreç ve rekabet yaşanıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2023 dönemi Teşvik Belgeli yatırım verilerini paylaştı.  Doğu Anadolu Bölgesinde Aralık ayında 75 bölgesel, 8 genel toplam 83; 2023 yılı bütününde 803 bölgesel 60 genel toplam 863; 2001 -2023 döneminde ise 3 bin 837 bölgesel, 2 bin 154 genel, 5 bin 996 yatırım teşvik belgesi aldı.

ERZURUM’UN PAYI

Erzurum’un bölge toplamında teşvikli yatırım payı açıklandı. DOSİAD tarafından gerçekleştirilen analizlere göre Erzurum’un bölge toplamında yatırım payı Aralık ayında yüzde 7,22, 2023’ün bütününde yüzde 13,55, 2001 -2023 dönemi toplamında ise yüzde 12,27 oldu. -ERZURUM GAZETESİ ÖZEL -  

DOĞU ANADOLU ARALIK 2023 DÖNEMİ

Bölgede 2023 aralık ayında 75 bölgesel, 8 genel kategorideki yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 1.3 milyar, genel kategorideki yatırımlar için 210 milyon olarak toplam 1,5 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 2 bin 885, genel yatırımlarla da 98 kişi olmak üzere toplam 2 bin 983 kişi iş edindi.

DOĞU ANADOLU OCAK – ARALIK 2023

2023 Ocak – Aralık ayları kapsamında 803 bölgesel, 60 genel kategoride 863 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel bazlı yatırımlar için 40.1 milyar, genel bazlı yatırımlar için ise 428 milyon TL tutarında harcama kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 40 bin 158, genel yatırımlarda ise 428 kişilik istihdam öngörüldü.

DOĞU ANADOLU 2001 -2023

Doğu Anadolu Bölgesinde 2001 -2023 yılları düzeyinde 3 bin 837 bölgesel, 2 bin 154 genel, toplam 5 bin 996 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 182 milyar 437 milyon, genel bazlı yatırımlar için de 170 milyar 984 milyon TL tutarında harcama yapıldı. Bölgesel yatırımlarla 252 bin 563, genel yatırımlarla da 33 bin 797 kişilik istihdam kapasitesi oluşturuldu.

ERZURUM VERİLERİ

Erzurum’da 2023 yılı Aralık ayı kaydında 5 bölgesel, 1 genel toplam 6; 2023 Ocak – Aralık ayları düzeyinde 111 bölgesel, 6 genel toplam 117; 2001 – 2023 yılları arasında ise 371 bölgesel, 365 genel kategoride toplam 736 yatırım teşvik belgesine kavuştu.

BÖLGESEL YATIRIM PAYI

DOSİAD tarafından veriler üzerinden gerçekleştirilen hesaplamalara göre, Teşvikli yatırım toplamında bölgesel yatırım payı Aralık ayı döneminde yüzde 83,3, Ocak – Aralık 2023 döneminde yüzde 94.87, 2001 – 2023 yılları kapsamında yüzde 50,40 olarak kaydedildi.

ERZURUM ARALIK 2023 VERİLERİ

Erzurum’da Aralık 2023 döneminde 5 bölgesel, 1 genel, toplam 6 yatırım teşvik kapsamına girdi Bölgesel kategorideki yatırımlar için 69, genel bazdaki yatırım için 2 milyon TL tutarında harcama yapıldığı açıklandı. Bölgesel çaplı yatırımlar kapsamında 10, genel bazlı yatırımlar ölçeğinde 17 kişilik iş kapasitesi oluşturuldu

ERZURUM 2023 OCAK – ARALIK DÖNEMİ

2023 Ocak – Aralık ayları düzeyinde 111 bölgesel, 6 genel olmak üzere 117 yatırımın teşvik belgesi aldığı açıklandı. Bölgesel yatırımlar için 6 milyar 634 milyon, genel yatırımlar için 328 milyon, toplam 6 milyar 962 milyon TL değerinde harcama yapıldı. Bölgesel yatırımda bin 826, genel yatırımlar kapsamında 96 kişilik istihdam kapasitesi öngörüldü.

ERZURUM 2001 – 2023 DÖNEMİ

İlde 2001 – 2023 yılları arasında 371 bölgesel, 365 genel düzeyde toplam 736 yatırım teşvik belgesi aldı. Bölgesel yatırımlar için 18,9 milyar, genel yatırımlar için 20,4 milyar, toplam 39 milyar 429 milyon TL tutarında yatırım harcaması kaydedildi. Bölgesel yatırımlarda 17 bin 386, genel yatırımlarla 4 bin 311, toplam 21 bin 697 kişi iş edindi

YATIRIM TEŞVİK BELGESİ BÜLTENİ

ARALIK 2023 VERİLERİ

Aralık Ayı Yatırım Teşvik Belgelerinin Genel Karakteristikleri

2023 yılı Aralık ayında 1.612 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. 1.612 adet Yatırım Teşvik Belgesinin toplam sabit yatırım tutarı toplam 93,1 milyar TL olup, 36.488 kişilik istihdam öngörülmüştür.

Aralık ayında düzenlenen 1.612 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 1.559 adedi yerli firmalar, 53 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 85,9 milyar TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 7,2 milyar TL’dir.

ARALIK AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI

2023 yılı Aralık ayında verilen teşvik belgelerinin 597 adedi I. Bölgede, 328 adedi II. Bölgede, 178 adedi III. Bölgede, 130 adedi IV. Bölgede, 84 adedi V. Bölgede, 288 adedi VI. Bölgede ve 7 adedi Muhtelif Bölgelerdedir.

Öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 40,6 milyar TL’si I. Bölgede, 24,8 milyar TL’si II. Bölgede, 7,4 milyar TL’si III. Bölgede, 8,9 milyar TL’si IV. Bölgede, 3,8 milyar TL’si V. Bölgede, 6,1 milyar TL’si VI. Bölgede ve 1,4 milyar TL’si Muhtelif Bölgelerdedir.

ARALIK AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI

2023 yılı Aralık ayında düzenlenen 1.612 adet belgenin 977 adedi komple yeni yatırım, 506 adedi tevsi, 129 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Aralık ayında yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 93,1 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 63,7 milyar TL’si komple yeni yatırım, 25 milyar TL’si tevsi ve 4,4 milyar TL’si de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.

ARALIK AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

Aralık ayında verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 93,1 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 24,8 milyar TL’si Enerji sektöründe, 20,4 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 43,7 milyar TL’si İmalat sektöründe, 1,1 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 3,1 milyar TL’si Tarım sektöründedir.

ARALIK AYI YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DESTEK SINIFINA GÖRE DAĞILIMI

Aralık ayında düzenlenen 1.612 adet yatırım teşvik belgesinin 1334 adedi Bölgesel (2 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamındadır), 278 adedi Genel mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 93,1 milyar TL’lik sabit yatırım tutarının 68 milyar TL’si Bölgesel, 25,1 milyar TL’si Genel mahiyetteki yatırımlara aittir.

2023 YILI OCAK-ARALIK DÖNEMİ GELİŞMELERİ

2023 yılı Ocak-Aralık döneminde, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1,15 trilyon TL olan toplam 15.746 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen belgelerde 340.236 kişilik istihdam öngörülmektedir.

Ocak-Aralık döneminde düzenlenen 15.746 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 15.265 adedi yerli firmalar, 481 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1,07 trilyon TL olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 82,5 milyar TL’dir.

OCAK-ARALIK DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI

2023 yılının Ocak-Aralık döneminde verilen teşvik belgelerinin 6.217 adedi I. Bölgede, 3.133 adedi II. Bölgede, 1.968 adedi III. Bölgede, 1.345 adedi IV. Bölgede, 997 adedi V. Bölgede, 2.020 adedi VI. Bölgede ve 66 adedi ise Muhtelif Bölgelerdedir.

Teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının ise 412,5 milyar TL’si I. Bölgede, 233,4 milyar TL’si II. Bölgede, 170 milyar TL’si III. Bölgede, 90 milyar TL’si IV. Bölgede, 91,5 milyar TL’si V. Bölgede, 74,3 milyar TL’si VI. Bölgede ve 76,4 milyar TL’si ise Muhtelif Bölgelerdedir.

OCAK-ARALIK DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI

2023 yılı Ocak-Aralık döneminde düzenlenen 15.746 adet belgenin 10.156 adedi komple yeni yatırım, 4.532 adedi tevsi, 1.058 adedi de diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır. Ocak-Aralık döneminde yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 1,15 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 770,2 milyar TL’si komple yeni yatırım, 302,8 milyar TL’si tevsi ve 75,2 milyar TL’si ise diğer mahiyetlerdeki yatırımlardan oluşmaktadır.

OCAK-ARALIK DÖNEMİ YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

Ocak-Aralık döneminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 1,15 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 261,6 milyar TL’si Enerji sektöründe, 258 milyar TL’si Hizmetler sektöründe, 589,1 milyar TL’si İmalat sektöründe, 22,5 milyar TL’si Madencilik sektöründe ve 17,1 milyar TL’si ise Tarım sektöründedir.

Ocak-Aralık döneminde düzenlenen 15.746 adet yatırım teşvik belgesinin 12.791 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 557 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 2.897 adedi Genel ve 58 adedi ise Stratejik (51 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır). Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 1,15 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 735,7 milyar TL’si Bölgesel (70,8 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 366,8 milyar TL’si Genel ve 45,8 milyar TL’si Stratejik (5,8 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.

2012/3305 SAYILI KARAR DÖNEMİNDEKİ BİRİKİMLİ GELİŞMELER (20.06.2012 – ARALIK 2023)

Yatırım Teşvik Belgelerinin Genel Karakteristikleri

20 Haziran 2012 tarihinden Aralık 2023 sonuna kadar 86.877 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiştir. Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 83.314 adedi yerli firmalar, 3.563 adedi de yabancı sermayeli firmalar tarafından alınmıştır. Bu dönemde yerli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 6,93 trilyon TL olurken, yabancı sermayeli firmalara düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı ise 1,38 trilyon TL’dir.

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI

Bu dönemde düzenlenen Yatırım Teşvik Belgesi adedinde I. Bölge yüzde 39,3, II. Bölge yüzde 18,1, III.  Bölge yüzde 13,6, IV. Bölge yüzde 9,3, V. Bölge yüzde 7,3, VI. Bölge yüzde 12,1 ve Muhtelif Bölgeler yüzde 0,3 pay almıştır. Öngörülen sabit yatırım tutarı dikkate alındığında ise I. Bölgenin payının yüzde 42,2, II. Bölgenin payının yüzde 19,1, III. Bölgenin payının yüzde 15,3, IV. Bölgenin payının yüzde 7,7, V. Bölgenin payının yüzde 5,8, VI. Bölgenin payının yüzde 4,7 ve Muhtelif Bölgelerin payının yüzde 5,2 olduğu görülmektedir.

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN YATIRIM CİNSLERİNE GÖRE DAĞILIMI

20 Haziran 2012 tarihinden Aralık 2023 sonuna kadar düzenlenen 86.877 adet teşvik belgesinin 54.046 adedi Komple Yeni Yatırım, 26.275 adedi Tevsi ve 6.556 adedi Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlara aittir. Bu dönemde öngörülen 8,32 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 5,1 trilyon TL’si Komple Yeni Yatırım, 2,5 trilyon TL’si Tevsi Yatırım ve 678,1 milyar TL’si Modernizasyon, Entegrasyon vb. diğer mahiyetteki yatırımlardır.

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN DESTEK SINIFINA GÖRE DAĞILIMI

20 Haziran 2012 tarihinden Aralık 2023 sonuna kadar düzenlenen 86.877 adet yatırım teşvik belgesinin 57.547 adedi Bölgesel (Bölgesel mahiyetteki yatırımların 1.270 adedi Cazibe Merkezi Programı kapsamında düzenlenmiştir), 96 adedi Büyük Ölçekli, 29.047 adedi Genel ve 187 adedi ise Stratejik (101 adedi Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyete sahiptir. Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam 8,32 trilyon TL’lik sabit yatırım tutarının 4,71 trilyon TL’si Bölgesel (167,9 milyar TL’si Cazibe Merkezi Programı kapsamında), 462,9 milyar TL’si Büyük Ölçekli, 2,41 trilyon TL’si Genel, 736,7 milyar TL’si Stratejik (13,9 milyar TL’si Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi kapsamındadır) mahiyetteki yatırımlara aittir.

YATIRIM TEŞVİK BELGELERİNİN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI

20 Haziran 2012 tarihinden Aralık 2023 sonuna kadar düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 8,32 trilyon TL’lik toplam sabit yatırım tutarının 1,62 trilyon TL’si Enerji, 2,28 trilyon TL’si Hizmetler, 4,01 trilyon TL’si İmalat, 287,3 milyar TL’si Madencilik ve 118,5 milyar TL’si Tarım sektörlerindedir.

PROJE BAZLI DEVLET YARDIMI VERİLMESİNE İLİŞKİN KARAR KAPSAMINDA DÜZENLENEN BELGELER

2012 yılından itibaren Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında yatırımlar desteklenmekle birlikte ülkemiz için stratejik önemi haiz özel nitelikli projeler ile teknolojik dönüşüm sağlayacak yatırımların desteklenmesine yönelik hazırlanan proje bazlı teşvik sistemine ilişkin usul ve esasları belirleyen “Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar” 26/11/2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu düzenleme ile kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümünü sağlama, yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerini haiz yatırımların proje bazlı olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Uygulama sürecinde, sistemin amacına uygun olarak belirlenecek yatırım konularında yapılacak sabit yatırım tutarı 1 milyar TL’nin üzerinde olan yatırım projelerine ilişkin müracaatlar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından davet veya çağrı usulü ile toplanmaktadır.

Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar kapsamında 62 teşvik belgesi düzenlenmiştir. Söz konusu belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 879,8 milyar TL, öngörülen istihdam ise 47.141 kişidir.