Şentop yeni sistemi değerlendirdi

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, “Yeni sistem parlamentoya yasamada da, denetimde de daha fazla imkan veriyor” dedi.

TBMM Başkanı Şentop, 27. Yasama yılı 2. Dönemi değerlendirmek üzere gazete, televizyon ve ajansların temsilcileri ve muhabirleri ile bir araya geldi. Şentop, Meclis'in çalışmalarını değerlendirerek, Meclis’te bir konuyla ilgili çok sayıda soru önergesinin verilebildiğini ifade etti. Şentop, araştırma önergesi kabul edildiğinde konuyla ilgili önergelerin hepsinin kabul edildiğini söyledi.

PARLAMENTER SİSTEM

Başkan Şentop, parlamenter sistemde bir hükümet kurulmuşsa, bu hükümet güvenoyu aldığını kaydederek, hükümetin arkasında parlamento çoğunluğunun olduğunu ifade etti. Şentop, “Parlamento çoğunluğu yasama yaparken, hükümetten bağımsız hareket edebilir mi? Bu pek mümkün değil. Denetimde hareket edebilir mi? Güvenoyu veriş, Parlamento çoğunluğu hükümetin arkasında, güvenoyu verdiği Bakanları düşürerek mi denetler, başarısız olan Bakanı Başbakan ile görüşerek, değiştirilmesi suretiyle mi halleder. Parlamenter sistemde Türkiye’de 484 gensoru verilmiş, bunların sadece dördü sonuç almış. Koalisyon hükümetleri döneminde, hükümetin sona ereceği, ortaklar ardasında anlaşmazlıkların çıktığı dönemlerde olmuştur. Bu mekanizmalar Parlamenter sistem içerisinde işlemekte zorlanıyor” ifadelerini kullandı.

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ

Cumhurbaşkanlığı sisteminin farkına değinen Şentop, “Eski sistemde seçimde tek oyla hem yasama organını, Parlamento’yu hem de hükümeti seçiyordu, hükümeti doğrudan seçmiyordu, parlamento içinde çıkıyordu. Siz oy vermek istediğiniz zaman, hükümetin kurulması ihtimalini düşünmek zorundaydınız. Yasamanın ve yürütmenin belirlenmesi konusunda seçmene tercih imkanı tanıdık. Yasama, denetleme konularında arttırıcı bir sonuç doğuracağına inanıyorum. Parlamentonun güçlenmesi bakımından teorik olarak yeni sistemin parlamentoya yasamada da, denetimde de daha fazla imkan verdiğini söyleyebiliriz” dedi.

Şentop, şöyle konuştu:

“22.06.2016-30.06.2017 döneminde 26. Yasama yılında 313 kanun çıkarılmış. 01.07.2017-09.07.2018 döneminde 110 kanun çıkmış. Parlamenter sistemin son yılında iyi ki değişiklik yapmışız, parlamentonun itibarı azalmış. 313 kanundan 283 tanesi uluslar arası anlaşma. Geçen yıl 110 kanun çıkmış, bunların 63 tanesi uluslararası anlaşma. Çıkarılan 110 kanundan 26 tanesi OHAL Kanun Hükmünde Kararnamesi (KHK).”

Cumhurbaşkanlığı sistemi döneminde 42 kanun çıkartıldığını aktaran Şentop, “13 tanesi uluslararası anlaşma, bir KHK var. Parlamentonun 26 döneminde öneri sayısı 124 kanun tasarısı, 527 kanun teklifi gelmiş, toplam 651. Parlamenter sistemin son yılı 41 kanun tasarısı, 559 kanun teklifi olmak üzere 650 kanun önerisi gelmiş. Cumhurbaşkanlığı sisteminde, milletvekilleri tarafından bin 354 kanun teklifi verilmiş, Cumhurbaşkanlığı tarafından bütçe ve kesin hesap olmak üzere 2 tane verilmiş, toplam bir 356 Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulmuş” şeklinde konuştu.

ŞENTOP’TAN GENSORU AÇIKLAMASI

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop, “Otomatik vitesli arabada debriyaj yok. ‘Bu sistemde gensoru niye yok’ sorusunun cevabı bu örnekle anlatılabilir. Bu sistemde şanzımanı farklı, gensoru hükümetin Parlamento içinden çıktığı ve güvenoyu aldığı sistemde olabilir” dedi.

Yeni sistemde gensoru olmamasına ilişkin eleştirilere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop, şöyle cevap verdi:

“Manuel vitesli otomobille otomatik vitesli otomobil arasındaki fark. Manuel vitesli arabada debriyaj var. Otomatik vitesli arabada debriyaj arıyorsunuz, sonradan alışıyorsunuz. Otomatik vitesli arabada debriyaj yok. ‘Bu sistemde gensoru niye yok’ sorusunun cevabı bu örnekle anlatılabilir. Bu sistemde şanzımanı farklı, gensoru hükümetin Parlamento içinden çıktığı ve güvenoyu aldığı sistemde olabilir. Gensoru basit bir ifadeyle güvenoyunun geri alınmasıdır. Yeni sistemde Parlamento’dan güvenoyu alarak, kurulan bir hükümet yok. Hükümet doğrudan sandıktan çıkıyor."