Doğu’da yün kültürü yaşatılıyor

Doğu Anadolu Bölgesi ve Bölgenin hinterlandında yer alan Bayburt illerinde yün kültürü yaşatılıyor. Cehizleri de süsleyen yün döşek, yorgan ve yastıklar için kadınlar yaz aylarında yün yıkama ve çırpma mesaisine yoğunlaşıyor. Bölgenin bazı illerinde de teşi ile örülen yünlerden çorap, eldiven ve başlık üreteliyor

Bayburtlu kadınların günlerce süren yün çırpma mesaisi, havaların da ısınmasıyla birlikte başladı.
Geçmişin izlerini taşıyan yün yorgan, döşek, yastık yapımı için annelerinden öğrendikleri tekniklerle işe koyulan Bayburtlu kadınlar, binbir zorluklarla yünleri çırparak evlerinde kullanılır hale getiriyorlar.
Elyaftan, pamuktan, artık iplikten yapılma yatak-döşeklerin yanı sıra yöre halkı evlerinde yün yorgan, döşek ve yastıkları günümüzde hala daha kullanıyorlar.
İlk etapta Bayburtlu kadınlar, koyun yününü önce deterjanlı suda üç gün üst üste yıkayıp kirden arındırıyorlar. Yıkanan yünler daha sonra güneşin karşısında kurutulmaya bırakılıyor. Nemden ve kirden arındırılan yünler, yere serili olan brandaların üzerinde kadınlar tarafından saatlerce çırpılıyor. Yünler, hazır hale getirildikten sonra ise yastık, yorgan ve döşek yapımında kullanılmak üzere nevresimlere, yastık kılıflarına dolduruluyor.
Ev hanımı Zübeyde Tutar, yün çırpmadan önce yünün birkaç işlemden geçtiğini belirterek, yün yorgan, yastık, döşek yapım aşamalarından bahsetti. İlk önce yünleri yıkadığını kaydeden Tutar, "Önce yıkadık, sonra suların süzülmesini bekledik. Sular süzüldükten sonra yünleri çırptık, çırpma işleminin ardından yünlerimizi güneşe serip, kuruttuk. En sonunda da yorgan, yastık, kıtır, yapmaya başlıyoruz. Yün yorgan, yastık sağlıklı oluyor. Bayburtlular yünden yapılma yataklara özen gösterirler, çevre illerde yüne gösterilen bu özen daha fazladır, dışarılarda bu özeni göremezsiniz. Gelgelelim yün daha sağlıklı. Severekte kullanıyoruz. Gelin çeyizi için yün yorgan, yastık, döşek yapar ve kızlarımızın, oğullarımızın çeyize koyarız. Modası asla geçmez, biz annelerimizden, ninelerimizden böyle gördük. Yün yataklar içinde büyüdük, büyüklerimizden öyle gördüğümüz için bizler de evimizde kullanmaya özen gösteriyoruz" ifadelerini kullandı.
Bir diğer ev hanımı Emine Oruç ise, yünden yapılma yastığın, yorganın, döşeğin daha sağlıklı olduğunu söyleyerek, "Bunları ilk önce yıkadım, süzülmeye bıraktım süzüldükten sonra da güzelce çırptım, sırımaya verip kıtır yapacağım. Yatakların altına döşek, kanepelerin üzerine kıtır olmuş olacaklar. Her sene bu aylarda yün çırparız. Bu bizim Bayburt'un bir nevi geleneğidir. Özellikle Şingah Mahallesi'nde yün çırpma işi daha yaygındır. Şingahlı kadınlar yün çırpmaya daha çok önem verirler, yünü çok severiz çünkü biz böyle gördük. Sağlıklı olduğunu biliyoruz, sağlık açısından da yün üzerinde yatmaya özen gösteririz" dedi.